Szkolenie z polecenia służbowego
Szkolenie obowiązkowe, ale do wykonania w czasie wolnym od pracy?!
Spotkać się można z praktyką na szpitalach, gdzie pracownicy są zobowiązani do obowiązkowego uczęszczania w szkoleniach w czasie wolnym od pracy. Niestety nie ma jednoznacznych przepisów regulujących, czy szkolenia wewnątrzzakładowe /wewnątrzoddziałowe lub inne powinny być potraktowane, jako wymiar czasu pracy.
Zakłady pracy (tu podmioty opieki zdrowotnej) organizują szkolenia dla pielęgniarek, których charakter szkolenia jest bezpośrednio związany z wykonywaniem pracy zawodowej oraz z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych. Są to szkolenia np. dotyczące epidemiologii, postępowania w przypadku pacjentów z Covid-19, stosowanie najnowszych opatrunków, przetaczania krwi itd.
Co więcej, zgodnie z art. 100 Kodeksu Pracy(KP) pracownik zobowiązany jest stosować się do związanych z pracą poleceń przełożonych. Również podlegają pod to udziały w obowiązkowych szkoleniach, nawet jeżeli organizowane jest ono w dniu wolnym od pracy.
Szkolenie, czy warto? Warto!
Podnoszenie kwalifikacji i wiedzy swoim pracownikom przekłada się bezpośrednio na podnoszenie poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych, wzrasta efektywność wykonywanych zadań i poleceń. Pracownicy ochrony zdrowia są bardziej zaangażowani, mają większą mobilizację do pracy oraz nie boją się, że popełnią błędy podczas wykonywania nowych zadań.
Ale…..
Pracodawcy często nie chcą wypłacać pielęgniarką czasu pracy poświęcone na szkolenia wynikające z polecenia służbowego, gdyż powołują się na ustawowy obowiązek szkolenia pielęgniarek. p
Pielęgniarki na mocy ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej zgodnie z Art. 61. – [Obowiązek aktualizacji wiedzy i podnoszenia umiejętności zawodowych] mają obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach kształcenia podyplomowego.
Ale czy to zwalnia pracodawcę z wypłacania pensji należnej za czas kształcenia? Nic bardziej mylnego. Gdyż owszem “Pielęgniarka i położna mają obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych”, ale w ustawie nie jest wymienione, jaki charakter ma mieć “stałe aktualizowanie swojej wiedzy i umiejętności zawodowych”. Może to być: czytanie najnowszej literatury medycznej, wymiana doświadczenia zawodowego ze starszą i/lub bardziej doświadczoną pielęgniarką, uczęszczanie w kursach, szkoleniach, bycie w trakcie studiów, czy specjalizacji mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Jednakże niepokojący jest fakt, że szkolenia obowiązkowe, wynikające z polecenia służbowego, np. z polecenia oddziałowej, wymagane są od pracownika, by ich realizacja była w czasie wolnym od pracy, czyli w czasie prywatnym.
Co mówią przepisy prawne?
Poza przypadkiem określonym w art. 2373 § 3 KP, który stanowi, że szkolenia z zakresu BHP odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Przepisy prawa pracy nie regulują jednoznacznie tego, czy czas szkolenia innego charakteru powinien być wliczany do czasu pracy.
W piśmiennictwie z zakresu prawa pracy można spotkać w tej kwestii odmienne stanowiska. W tym pogląd, zgodnie z którym, pracownik uczestniczący w szkoleniu wykonuje polecenie pracodawcy pozostając w jego dyspozycji.
Zgodnie z art. 128 §1 KP czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Również często taki zapis znajduje się w regulaminie podmiotów opieki zdrowotnej. Więc jeśli szkolenie ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą i co najważniejsze wynika z polecenia służbowego zgodnie z wyżej wymienionym art. 128 KP czas takiego szkolenia powinien być wliczany do czasu pracy.
Takie stanowisko jest również zgodne z orzecznictwem sądownictwa, również polskiego w zakresie stosowania dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy.
Orzeczenie Sądu
Na poparcie tego poglądu przywołuje się uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I PK 144/04. Sąd Najwyższy uznał w nim, że praktyczne szkolenie pracowników powinno odbywać się w ramach stosunku pracy. Natomiast poza tym stosunkiem może być organizowane tylko wtedy, gdy szkoleniowy cel i metody działania wyraźnie dominują nad wykonywaniem obowiązków pracowniczych.
Podsumowując
Jeśli udział w szkoleniu jest wynikiem polecenia służbowego, na które pracownik ma niewielki wpływ, to czas takiego szkolenia winien być zaliczany do czasu pracy, a pracownik winien otrzymać z tego tytułu wynagrodzenie. A jeśli szkolenie odbywa się poza ustalonymi z pracodawcą godzinami pracy, pracownikowi poza umówionym wynagrodzeniem należy się także dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Co więcej, nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika na takim szkoleniu może skutkować analogicznymi konsekwencjami jak nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy.
Natomiast jeśli udział w szkoleniu organizowanym poza ustalonymi godzinami pracy jest wynikiem dobrowolnej decyzji pracownika, tj. nawet jeśli odbywa się na sugestię pracodawcy, lecz pracownik ma faktyczną możliwość odmowy udziału w szkoleniu i nie ponosi negatywnych konsekwencji z racji odmowy udziału w szkoleniu, to wydaje się, że w takim wypadku czasu takiego szkolenia nie wlicza się do czasu pracy.
Co do zasady – jeśli szkolenie odbywa się w godzinach pracy w oparciu o skierowanie pracownika na to szkolenie przez pracodawcę, to czas takiego szkolenia winien być wliczany do czasu pracy, albowiem pracownik w tym czasie pozostaje do dyspozycji pracodawcy, a okoliczność, że nie świadczy on w tym czasie pracy, lecz się szkoli, jest decyzją pracodawcy.
Co więcej, również wymiar godzin szkoleniowych można potraktować jako pracę w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia normy czasu pracy. W tym przypadku należy wypłacić odpowiedni dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Również istnieje możliwość- oczywiście na pisemny wniosek pracownika, udzielić mu czas wolny od pracy w zamian za przepracowane nadgodziny. Dlatego powinno się zaniechać praktyki obowiązkowych szkoleń w czasie wolnym od pracy – prywatnym.
Zauważyłeś błąd a może masz jakąś uwagę odnośnie przeczytanego wpisu? Pomóż nam wspólnie udoskonalać portal i napisz do nas w sekcji kontakt lub klikając w ten tekst.
Bibliografia:
WEB: https://www.pielegniarkicyfrowe.pl/2022/06/29/podnoszenie-kwalifikacji-przez-pielegniarki-i-polozne/ [data dostępu: 08.03.2023]
WEB: https://www.pielegniarki.info.pl/aktualnosci/czas-pracy-a-szkolenia-14-komentarzy [data dostępu: 08.03.2023]
WEB: https://bezprawnik.pl/szkolenie-w-dniu-wolnym-od-pracy/ [data dostępu: 08.03.2023]
USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Dz.U.2022.1510 t.j. Akt obowiązujący.
Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I PK 144/04.
