Polski ład czyli największa reforma podatkowa od około 30 lat. Przepisy z uzasadnieniem zawierają blisko 700 stron a pomimo to zostały uchwalone w zaskakująco szybkim czasie bez żadnego okresu na wdrożenie przez obywateli. Z założenia miała pomóc odbudować Polską gospodarkę po pandemii COVID-19. Bardziej dofinansowana służba zdrowia, niższe podatki i wyższa płaca to tylko jedne z wielu sloganów nowego ładu. Jak szybko się okazało stworzył nie lada zamieszanie na rynku pracy. Problem rozliczania podatków odbił się już nie tylko na przedsiębiorcach ale również na osobach pracujących na etacie czy zleceniu. Media donoszą o pielęgniarkach, ratownikach medycznych czy lekarzach którzy pomimo to dostali niższe wypłaty w styczniu. Jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości podatkowej? Jak podatki dla pielęgniarek zostały zmienione? Jaka forma opodatkowania będzie najkorzystniejsza dla medyków, którzy prowadzą własną działalność? Ten artykuł wyjaśni podstawowe zagadnienia pozwalając z większym spokojem i zrozumieniem podejść do zaistniałej sytuacji.
Skala podatkowa a kwota wolna od podatku
Do tej pory obowiązywała nas skala podatkowa w której zarobki do 85 528 zł rocznie były opodatkowane 17% podatkiem dochodowym natomiast powyżej tej kwoty musieliśmy odprowadzić podatek w wysokości 32%. Dodatkowo dostępna była kwota wolna od podatku będąca na poziomie 3091 zł rocznie. Wraz z nowym rokiem nastąpiły zmiany skali podatkowej i kwoty wolnej od podatku. Kwota wolna została zwiększona do 30 tys. zł, dzięki czemu do jej wysokości w ogóle nie musimy płacić podatku dochodowego. Dopiero gdy ją przekroczymy kwota do 120 tys. zł rocznie zostaje opodatkowana 17%. Natomiast wszystkie zarobki powyżej 120 tys. obowiązuje podatek w wysokości 32%.
Składka zdrowotna
Od tego roku zmiany dotyczą również składki zdrowotnej, której nie możemy już jej odliczyć od podatku jak do tej pory. Oznacza to że, kwota do 30 tys. zł rocznie jest wolna jedynie od podatku dochodowego natomiast nie jest wolna od składki zdrowotnej. Niezależnie od wysokości dochodów składka zdrowotna jest stała i wynosi 9 %.
Ulga dla klasy średniej
Ulga ma za zadanie rekompensować wzrost składki zdrowotnej dla osób będących w tzw. klasie średniej. Maksymalna roczna wysokość ulgi to 2.290zł netto. Przysługuje jedynie osobom otrzymującym wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę i nie dotyczy osób pracujących na umowie zlecenie ani działalności gospodarczej. Dodatkowo musimy mieścić się w przedziale rocznych zarobków pomiędzy 68 412 a 133 692 zł brutto. Ulga naliczana jest automatycznie, musimy jedynak pamiętać o tym, że w przypadku gdy nasze dochody pod koniec roku nie zmieszczą się w tym przedziale to będziemy musieli całość ulgi oddać przy rocznym rozliczeniu podatkowym. Jeżeli chcemy uniknąć takiej sytuacji to wystarczy, że złożymy pismo do pracodawcy o niestosowaniu ulgi dla klasy średniej. W takiej sytuacji możemy rozliczyć ją sami pod koniec roku podatkowego mając pewność czy zmieściliśmy się w podanych widełkach.
Dlaczego pielęgniarki dostały mniejsze wypłaty?
Do tej pory kwota wolna od podatku w wysokości 3091 zł w skali roku była praktycznie niezauważalna. Jeżeli pracodawca uwzględnił wolną kwotę przy rozliczaniu pensji mogliśmy liczyć na ok. 250zł dochodu w skali miesiąca za który nie musieliśmy płacić podatku (około 40zł ulgi). Inaczej sprawy mają się obecnie gdy kwota wzrosła do 30 tys. rocznie co w przeliczeniu na jeden miesiąc daje nam 2500 zł wolnych od podatku. W związku z tym gdy pracodawca nie uwzględni kwoty wolnej, różnica w zarobkach staje się dużo bardziej znacząca co zaobserwowała część pielęgniarek już w styczniu nowego roku.
Oczywiście pieniądze nie przepadają bezpowrotnie, ponieważ przy rocznym zeznaniu podatkowym możemy je rozliczyć. Problem jednak nie znika z uwagi na fakt galopującej inflacji, która za rok 2021 wyniosła blisko 10%. Istnieje ryzyko, że pieniądze które otrzymamy pod koniec następnego roku będą warte o wiele mniej a dodatkowo nasza comiesięczna pensja będzie niższa niż do tej pory. Jeżeli nie chcemy żeby tak się stało wystarczy, że złożymy formularz PIT-2. Pracodawca będzie wtedy mógł uwzględnić kwotę wolną od podatku w naszej wypłacie.
Ryczałt dla pielęgniarek
W tym roku atrakcyjna formą opodatkowania dla pielęgniarek prowadzących własną działalność gospodarczą, wydaje się być ryczałt w którym podatek zapłacimy za przychody, bez pomniejszania ich o koszty. Medycy w Polskim ładzie zostali wykreśleni z listy wolnych zawodów co skutkuje obniżeniem stawki ryczałtu z obecnych 17% do 14%.
Składka zdrowotna
Do tego musimy zapłacić składkę zdrowotną, której nie możemy odliczyć już od podatku. Stawka jest zależna od naszych rocznych dochodów oraz przeciętnego wynagrodzenia, które zostało opublikowane przez GUS 21 stycznia 2021 roku i wyniosło 6221,04zł. Na jego podstawie możemy obliczyć wysokość składki zdrowotnej przedsiębiorcy z rocznymi przychodami:
- do 60 tys. zł – 335,94 zł/msc
- od 60 tys. zł do 300 tys. zł – 559,89 zł/msc
- powyżej 300 tys. – 1007,81 zł. / msc
Składka społeczna ZUS
Ostatnią rzeczą o której musimy pamiętać jest składka na ubezpieczenia społeczne ZUS, która wzrosła o 13% względem ostatniego roku. Składka jest stała i jest zależna od kilku czynników.
- Działalność prowadzona poniżej 2 lat – 30% wysokości minimalnego wynagrodzenia, które wyniosło 3010 zł, co daje podstawę do wymiaru składek w wysokości 903 zł.
- Działalność prowadzona powyżej 2 lat – 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które wyniosło 5922 zł co daje podstawę do wymiaru składek w wysokości 3553,20 zł.
Na tej podstawie możemy wyliczyć łączna wysokość składki ZUS:
| Działalność powyżej 2 lat | Działalność poniżej 2 lat | |
| Podstawa wymiaru | 3 553,20 zł | 903,00 zł |
| Składka emerytalna | 693,58 zł | 176,27 zł |
| Składka rentowa | 284,26 zł | 72,24 zł |
| Składka chorobowa | 87,05 zł | 22,12 zł |
| Składka wypadkowa | 59,34 zł | 15,08 zł |
| Składka na Fundusz Pracy | 87,05 zł | – |
| Łącznie bez składki zdrowotnej | 1211,28 zł | 285,71 zł |
Dodatkowo jeżeli płacimy pełny ZUS możemy skorzystać z obniżonej składki społecznej w ramach ulgi Mały ZUS Plus przez okres maksymalnie 36 miesięcy jeżeli:
- nasza działalność za rok poprzedni nie osiągnęła dochodów powyżej 120 tys. złotych oraz;
- była prowadzona przez minimalnie 60 dni w zeszłym roku kalendarzowym
Składkę liczymy w oparciu o wysokość dochodu za poprzedni rok, możemy obliczyć ją sami lub skorzystać z gotowego kalkulatora tutaj: www.eskladka.pl
Pozostałe formy opodatkowania na działalności gospodarczej
Podatek od działalności możemy odprowadzać w 4 formach, poza ryczałtem możliwe są jeszcze:
- skala podatkowa
- podatek liniowy
- karta podatkowa
Dla każdego z nas opłacalna może okazać się inna forma rozliczenia ze względu charakter naszej działalności oraz ulg, które możemy zastosować. Jeżeli chcemy porównać swoje możliwe dochody w różnych konfiguracjach opodatkowania (ryczałt, skala podatkowa i podatek liniowy) możemy skorzystać z kalkulatora działalności gospodarczej obowiązującego w Polskim ładzie. Kalkulator dodatkowo uwzględnia rozliczenie z małżonkiem, ulgę na dzieci i rodzin oraz ulgę dla klasy średniej.
Bibliografia:
www.podatki.gov.pl/polski-lad [dostęp 22.01.2022]
www.stat.gov.pl [dostęp 22.01.2022]
www.zus.pl [dostęp 22.01.2022]
www.biznes.gov.pl [dostęp 22.01.2022]
www.zus.pl [dostęp 22.01.2022]
Kanał YouTube dr. nauk ekonomicznych Sławomir Mentzen [dostęp 22.01.2022]
www.infakt.pl/kalkulatory/kalkulator-polskiego-ladu [dostęp 22.01.2022]
